Από την Μαρία Μανούρα
Αφορμή για την ανάλυση ενός ενδιαφέροντος θέματος, στάθηκε ένα διεθνώς επιτυχημένο βιβλίο με τίτλο «Γιατί οι Δανοί μεγαλώνουν τα πιο ευτυχισμένα παιδιά στον κόσμο» των Jessica Joelle Alexander &Iben Dissing Sandhal. Δύο μητέρες κατέγραψαν τον τρόπο ανατροφής των παιδιών σε ένα σύντομο, με γεμάτο συμβουλές και παραδείγματα ανάγνωσμα.
Σύμφωνα με έρευνες που πραγματοποιούνται τα τελευταία χρόνια, η Δανία βρίσκεται στην κορυφή των χωρών που οι άνθρωποι θεωρούνται ευτυχισμένοι. Η συναισθηματική ανάταση πηγάζει από μια πληθώρα αιτιών. Αναμφίβολα η ποιότητα ζωής και το βιοτικό επίπεδο που είναι υψηλό συντελεί σε αυτή την κατάσταση. Ποιοι είναι,όμως, οι λόγοι που διαμορφώνουν μια τέτοια εικόνα για τα χαρακτηριστικά ενός έθνους;
Για να διαμορφωθεί στα πλαίσια ενός κράτους η έννοια της «ευτυχίας», η οικογένεια και το εκπαιδευτικό σύστημα συμβάλλουν καθοριστικά. Δεν υπάρχει κάποια μαγική συνταγή, καθώς η ανατροφή των παιδιών είναι μια δυναμική διαδικασία που συνεχώς αλλάζει, ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες των γονέων και παιδιών. Ωστόσο, η δανική ανατροφή είναι αυτή που καθορίζει τη συμπεριφορά τους. Έχει κάποια στοιχεία που τη διαφοροποιούν πολιτισμικά από την ελληνική και γι’ αυτό είναι ωφέλιμη η σύγκριση. Οι γονείς δίνουν μεγάλη σημασία στο παιχνίδι που είναι πολύ σημαντικό για την ανάπτυξή τους. Αφήνουν, λοιπόν, τα παιδιά τους να αφιερώσουν αρκετό χρόνο στο ελεύθερο παιχνίδι, αντί να τα φορτώνουν με πολλές εξωσχολικές δραστηριότητες που φέρνουν άγχος.
Το ελεύθερο παιχνίδι επιλέγεται για να αναπτύξει το παιδί ψυχικές δεξιότητες που θα το βοηθήσουν να δράσει μόνο του. Οι Δανοί υποστηρίζουν την άποψη ότι τα παιδιά είναι καλό να αφεθούν να βρουν μόνα τους την άκρη. Δεν είναι από πάνω τους διαρκώς, προκειμένου να τα προστατεύσουν από κινδύνους. (π.χ. τραυματισμός στην παιδική χαρά). Άλλο ένα γνώρισμα της δανέζικης νοοτροπίας είναι ο τρόπος που διαχειρίζονται τα συναισθήματά τους. Η βασική ιδέα είναι ότι τα παιδιά πρέπει να εκτεθούν σε όλες τις συναισθηματικές καταστάσεις, ευχάριστες και δυσάρεστες, καθώς είναι μέρος της ζωής. Όταν κάποιος προσπαθεί να τις αποφύγει ή απωθήσει δεν αναπτύσσει την ικανότητα να τις αντιμετωπίσει ικανοποιητικά. Οι Δανοί γονείς πιστεύουν ότι η εξοικείωση με τον ανθρώπινο πόνο έχει έναν διδακτικό χαρακτήρα. Οι άνθρωποι μαθαίνουν τον σεβασμό, την αλληλεγγύη και την ενσυναίσθηση.
Η στάση που κρατούν οι γονείς απέναντι στα παιδιά τους όταν θαυμάζουν την επιτυχία του παιδιού τους είναι διαφορετική από αυτή των Ελλήνων. Συνήθως επιβραβεύουν το έργο ή την προσπάθειά τους. Δεν επικεντρώνονται στο πρόσωπο του παιδιού, αλλά στις πράξεις του. Θα προτιμήσουν να πουν «μπράβο για τον καλό βαθμό του διαγωνίσματος, σίγουρα μελέτησες πολύ καλά για έρθει αυτό το αποτέλεσμα», παρά «μπράβο, είσαι άριστος». Αυτό το εφαρμόζουν για να μην αποκτήσει το παιδί στρεβλές εντυπώσεις. Όταν επαναλαμβάνει κάποιος στο παιδί του πόσο καλός μαθητής είναι, μπορεί να θεωρήσει ότι η ευφυΐα του είναι ένα έμφυτο χαρακτηριστικό και να σταματήσει να προσπαθεί, με αποτέλεσμα να κλονιστεί η αυτοεκτίμηση του σε πιθανή μέτρια ή κακή επίδοση στο σχολείο.
Ευρύτερα, η δανέζικη νοοτροπία προωθεί τις συνεργατικές σχέσεις και την καλλιέργεια μιας υγιούς στάσης ζωής. Ο ανταγωνισμός, η επικριτικότητα και και η επιθετική συμπεριφορά αντιμετωπίζονται με τη λογική. Οι γονείς προσπαθούν να εξηγήσουν τους λόγους που κάποιος φέρεται με έναν συγκεκριμένο τρόπο. Οι Δανοί χρησιμοποιούν τη λέξη “hygge” (χούγκα) που σημαίνει «να περνάμε όμορφα μαζί», παραπέμποντας στην επιδίωξη της απόλαυσης των ανθρώπινων σχέσεων.
