Η Ελένη Τσιλιλή γεννήθηκε στα Τρίκαλα, όπου ζει και εργάζεται ως εκπαιδευτικός εικαστικών μαθήματων στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Είναι απόφοιτος του Τμήματος Εφαρμοσμένων Τεχνών της Σχολής Καλών Τεχνών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης με καθηγητές τον τρικαλινό Ηλία Κοτσίρα (χαράκτης) καθώς επίσης τον Γιώργο Σκυλογιάννη ( ζωγράφος ) και τον Κυριακό Μορταράκο (ζωγράφος) .
Πρώτα άρχισε να ζωγραφίζει και μετά όλα πήραν το δρόμο τους, καθώς σύμφωνα με την ίδια «είναι χρέος του κάθε δημιουργού καλλιτέχνη, να γίνει δάσκαλος και να μυήσει στον τρόπο δημιουργίας του νέους ανθρώπους που θα συνεχίσουν το έργο του».
Έχει πάρει μέρος στην μπιενάλε στο Bari της Ιταλίας 2021 Bibart Biennale Internazionale d’arte και στην μπιενάλε των Σκοπίων Osten Biennal of Drawing στα Σκόπια 2020 με εκπρόσωπο και στις δυο της ελληνικής συμμέτοχης την κ. Μαρίνα Γκοντά (ιστορικός τέχνης δρ Σορβόννης). Επιπλέον συμμετέχει στο project τέχνης του Copelouzos Family Art Museum που έχει τίτλο «COV-ART PROJECT» και σχετίζεται με την πανδημία που ζήσαμε. Σε αυτό το project προσκάλεσαν καλλιτέχνες, από όλο τον κόσμο να συμμετάσχουν με έργο τους πάνω σε μία μάσκα από καμβά, η οποία θα εκτεθεί στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Συμμετέχει στην έκθεση «Μεταβάσεις» στο Λαογραφικό & Εθνολογικό Μουσείο Μακεδονίας-Θράκης (Θεσσαλονίκη), στα πλαίσια του Balkan Art Festival με την Εγκατάσταση «Στην ύλη εισχώρησα ουρλιάζοντας», διαστάσεις μεταβλητές με την Εικαστική ομάδα «ΕΝ ΦΛΩ».
Το 2021 πήρε μέρος επίσης στο ιστορικό κέντρο της Ρώμης στη γκαλερί Medina Roma.Arte συμμετέχοντας στην ομαδική έκθεση “Go With The Flow” που επιμελήθηκε η Γεωργία Τρουλη. Συμμετοχή έχει επίσης σε πολλές ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα με την κ. Νικολένα Καλαιτζάκη ιστορικό τέχνης. Σκίτσο της επίσης έχει βραβευτεί στον 5ο πανελλήνιο διαγωνισμό στα Καλάβρυτα, 2017. Μερικά από τα έργα της εκτίθενται στη μόνιμη συλλογή του Ολυμπιακού Αθλητικού Μουσείου Θεσσαλονίκης, καθώς και σε άλλες ιδιωτικές συλλογές.
Τέλος έχει κάνει την εικονογράφηση για το παιδικό βιβλίο με τίτλο “Ο Τρίτων της Αλοννήσου” του Γεωργίου Τσουρλή.
Καθηγήτρια καλλιτεχνικών και ζωγράφος. Αλληλένδετα και τα δύο. Πρώτα ήρθε η εκπαίδευση ή πρώτα η ζωγραφική;
Πρώτα φυσικά η ζωγραφική. Δεν γίνεται να διδάξεις κάτι το οποίο δεν ξέρεις τι είναι και ποσό μάλλον κάτι το οποίο είναι βιωματικό όπως είναι η ζωγραφική. Πως να διδάξεις ζωγραφική εάν δεν ξέρεις να ζωγραφίζεις… κατά την άποψη μου πιστεύω πως είναι χρέος του κάθε δημιουργού καλλιτέχνη, να γίνει δάσκαλος και να μυήσει στον τρόπο δημιουργίας του νέους ανθρώπους που θα συνεχίσουν το έργο του.
Μέσα από τη δουλειά σου περνάς μηνύματα κοινωνικό σύνολο είτε αυτά είναι κοινωνικά, είτε πολιτικά;
Η ίδια η Τέχνη δεν έχει σκοπό να “περνάει” μηνύματα, δεν είμαστε για να σώσουμε τον κόσμο ούτε ο σκοπός της είναι να “κατευθύνει” συνειδήσεις. Άλλωστε η Τέχνη και ο διδακτισμός είναι δυο πόλοι διαμετρικά αντίθετοι και εγγενώς συγκρουσιακοί. Τέχνη είναι η δημιουργική έκφραση του ανθρώπου που χαρακτηρίζεται από αισθητική ποιότητα. Ένα έργο τέχνης στην πραγματικότητα είναι ένα συν δημιούργημα ενός πομπού και ενός δεκτή. Για παράδειγμα ο καλλιτέχνης είναι ένας πομπός μέσα από το ζωγραφικό του έργο. Ελπίζω κάποιο από τα έργα μου να μπορέσει να συγκινήσει έναν δέκτη, κάποιον δηλαδή που στέκεται μπροστά στο έργο μου.. μπορεί όμως και να μην το κάνει. Στην περίπτωση που το κάνει, “αγγίξει” δηλαδή την καρδιά του δέκτη, τότε παράγεται σκέψη από το πρόσωπο που το βλέπει. Παράγονται δηλαδή προβληματισμός, ιδέες, νοήματα. Αυτή είναι η λειτουργία της Τέχνης, η συν δημιουργία, η παραγωγή σκέψης, η παραγωγή δηλαδή πολιτισμού. Απλά ζωγραφίζω και εύχομαι να λειτουργεί έτσι το έργο μου ..
Τι είναι αυτό που σε εμπνέει;
Το χάος είναι το πρώτο βήμα στην δημιουργική διαδικασία. Επίσης το «τυχαίο» είναι κ αυτό που παίζει σημαντικό ρόλο στην ζωγραφική μου.. Απολαμβάνω το ελεγχόμενο χάος και τα τυχαία γεγονότα με στόχο στο τέλος να αποκτήσουν νόημα. Η κατασκευή τέχνης είναι ένας χορός μεταξύ των δύο δυνάμεων. Με τα υλικά της τέχνης επιθυμώ ένα ορισμένο χάος κι όμως είναι το πολύ χάος μπορεί να σταματήσει εντελώς δημιουργική διαδικασία. Ο καθένας έχει τους ρυθμούς τους σε αυτό το χώρο και όσο περισσότερο κάνουμε τέχνη τόσο πιο άνετη μπορεί να γινόμαστε στη διαδικασία μας.
Πώς επιλέγεις ένα θέμα; Από πού εμπνέεσαι;
Οποιοδήποτε ερέθισμα έχει τη δύναμη να με συγκινήσει μπορεί να αποτελέσει και αφορμή για να ζωγραφίσω. Μπορεί να είναι μια επιστημονική ιδέα, ένας στοχασμός κάποιου φιλοσόφου που έπεσε στην αντίληψη μου, ένα ποίημα, μια ιστορία, κάποιο απόφθεγμα ή φράση, μια βόλτα στην φύση ή στην πόλη.. οτιδήποτε μπορεί να είναι η αφετηρία..
Υπάρχουν προσωπικότητες ή άλλοι καλλιτέχνες που έχουν επηρεάσει το έργο σας;
Εννοείται πως ναι όπως είναι οι καθηγητές που συνάντησα στην σχολή κάλων τεχνών όπως ο Κυριάκος Μορταράκος, ο Γιώργος Σκυλογιάννης και ο Ηλίας Κοτσίρας, αλλά και καλλιτέχνες που είδα σε βιβλία, μουσεία ή σε εκθεσιακούς χώρους.
Σε τι επίπεδο είναι η Τέχνη στην Ελλάδα; Είναι αποδεκτή και οικεία ή ακόμα παραμένει κάτι «ξένο» για όλους
Η τέχνη είναι ο πολιτισμός μιας κοινωνίας και πηγή ζωής. Στις μέρες μας κυριαρχεί το καταναλωτικό πρότυπο και η στροφή στις υλιστικές αξίες. Οι νεοέλληνες δεν έχουν αποκτήσει από τα μαθητικά τους χρόνια την απαραίτητη καλλιτεχνική κουλτούρα. Αυτό οφείλεται στα ανεπαρκή ερεθίσματα από την οικογένεια και στην υποβάθμιση της διδασκαλίας της αισθητικής αγωγής σε συνδυασμό με τον τεχνοκρατικό προσανατολισμό της παιδείας και την έλλειψη υποδομών και εξειδικευμένου διδακτικού προσωπικού.
Πόσο αποδεκτή είναι η Τέχνη στην Ελλάδα σήμερα και τι ρόλο καλείται να παίξει στον δημόσιο χώρο;
Με τον όρο «Δημόσια Τέχνη» αναφερόμαστε σε έργα τέχνης σε οποιαδήποτε μορφή, τα οποία έχουν σχεδιαστεί για να τοποθετούν στον ανοιχτό δημόσιο χώρο και να είναι προσιτά σε όλους. Έχει ως στόχο την αισθητική αναβάθμιση των πόλεων, την επικοινωνία με τους πολίτες, την αίσθηση οικειότητας, την σύνδεση με την ιστορία του τόπου, τη διαδραστικότητα, τη μετάδοση γνώσεων, την περιβαλλοντική ευαισθησία κτλ. Απέχουμε πολύ από τα παραδείγματα των ανεπτυγμένων μεγαλουπόλεων στο εξωτερικό, η σύγχρονη δημόσια τέχνη στον ελλαδικό χώρο βρίσκεται σε εμβρυακό επίπεδο από τη στιγμή που δεν πλαισιώνεται από ένα ιδεολογικό και θεσμικό υπόβαθρο που θα την αναγνωρίζει ως βασικό παράγοντα κοινωνικής και οικονομικής ανάπτυξης σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο.
Δυο χρόνια πανδημίας και όλα έχουν ανατραπεί σε όλα τα επίπεδα. Εσένα πόσο σε επηρέασε και πόσο άλλαξε τον τρόπο σκέψης σου και την καθημερινότητα σου; Δημιούργησες κάποιο έργο εμπνευσμένο από την πανδημία;
Έχουμε εισέλθει σε μία βαθιά μετάλλαξη του πολιτισμού όπως έγινε στο τέλος της Ρώμης ή στις απαρχές του καπιταλισμού σε αυτή τη μετάλλαξή το πρώην αποκαλούμενο «δυτικό» βρίσκεται στο τέλος του, αλλά επειδή έχει ήδη εξαπλωθεί παγκοσμίως το τέλος βρίσκεται παντού.. κάτι άλλο θα αρχίσει και σίγουρα έχει αρχίσει με έναν μη ορατό τρόπο και χρειάζεται αρκετό χρόνο ακόμη για να γίνει ξεκάθαρο, αλώστε είμαστε μέσα σε αυτό και αδυνατούμε τουλάχιστον αυτή τη στιγμή να το κατανοήσουμε.. Θεωρώ πως το ζητούμενο σε τέτοιες συνθήκες είναι η προσαρμοστικότητα. Έργα δημιούργησα αρκετά αυτό το διάστημα όχι όμως με θεματική με την πανδημία..
Το 2021 έφυγε και το 2022 είναι πραγματικότητα. Ποια είναι τα επόμενα σχέδια σας;
Είναι πολλά τα πρότζεκτ που έχουν μείνει πίσω λόγω της κατάστασης όπως μια ομαδική έκθεσή ζωγραφικής στην Κωνσταντινούπολη σε ένα παλιό δημοτικό σχολείο με θέμα “TATAVLA”, παλιά ελληνική επαρχία. Η επιμέλεια της έκθεσης είναι της κ. Γεωργίας Τρουλη. Η εικαστική διαδικτυακή έκθεση «the kiss» στο πλαίσιο της συνεργασίας της πλατφόρμας Restart Cultural Art Platform, Και τέλος «ο μίτος της Αριάδνης» τον Απρίλιο στο Τhe European center of Athens σε επιμέλεια έκθεσης της ιστορικού τέχνης κ. Μαρίνα Γκόντα. Επίσης με την πρώτη ευκαιρία μια ατομική έκθεση όταν οι χώροι ανοίξουν για όλους.
