Τα παιδιά συχνά σπάνε τους κανόνες και κάνουν ζαβολιές όταν παίζουν με τους φίλους τους προκειμένου να κερδίσουν ή να κάνουν αυτό που θέλουν. Το ίδιο μπορεί να συμβεί και στο σχολείο με τα μαθήματα. Αν και αποτελεί μια συνηθισμένη συμπεριφορά των παιδιών στις μικρές ηλικίες, παρ’ όλα αυτά οι γονείς προβληματίζονται και συχνά αναρωτιούνται για το αν πρέπει να τα τιμωρήσουν για αυτή τους την πράξη, για το τι πρέπει να τους πουν σχετικά με αυτό, για το πώς να τα συμβουλέψουν και γενικά πώς να το διαχειριστούν. Πρώτα από όλα δεν πρέπει να ανησυχείτε καθώς οι ζαβολιές σε αυτή την ηλικία δεν έχουν να κάνουν τόσο με το ζήτημα της ηθικής αλλά τις περισσότερες φορές με τον παρορμητισμό, την ανυπομονησία και τον ενθουσιασμό των παιδιών. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι πρέπει να αγνοήσετε μια συμπεριφορά τέτοιου είδους. Είναι ωστόσο μια καλή ευκαιρία να το δείτε ως αφορμή για να διδάξετε στα παιδιά σας πώς να μάθουν να διαχειρίζονται σωστά τα συναισθήματά τους σε συνάρτηση με τη νίκη ή την αποτυχία.
Τι πρέπει να ξέρετε
Παρόλο που κανένας γονιός δεν αισθάνεται καλά όταν συνειδητοποιεί ότι το παιδί του παραβιάζει πότε πότε τους κανόνες, είτε στα παιχνίδια είτε στα μαθήματα, πρέπει να γνωρίζει ότι οι ζαβολιές αποτελούν φυσιολογική φάση στην ανάπτυξη ενός παιδιού μεταξύ 6 και 10 ετών. Κάθε παιδί επίσης «κλέβει» ή «κοροϊδεύει» με τον δικό του τρόπο. Αλλο περισσότερο, άλλο λιγότερο, ανάλογα με τον χαρακτήρα του. Ενα παιδί μπορεί να το κάνει για να τραβήξει την προσοχή των μεγάλων πάνω του. Ενα άλλο γιατί είναι πιο ανταγωνιστικό και η ανταγωνιστικότητά του φαίνεται περισσότερο μέσα από τα ομαδικά παιχνίδια ή και τα μαθήματα.
Αποτελώντας επίσης ένα τυπικό στάδιο της παιδικής ανάπτυξης, ένα παιδί μπορεί να εξαπατήσει για να αποφύγει τα δυσάρεστα συναισθήματα που συνοδεύει μια ήττα στο παιχνίδι ή μια αποτυχία στο διαγώνισμα.
Πρέπει παράλληλα να έχετε κατά νου ότι τα παιδιά, ιδιαίτερα στις μικρότερες ηλικίες, τείνουν να σκέφτονται μόνο τον εαυτό τους, επομένως πρέπει και να νικήσουν ή να πάρουν καλό βαθμό, αφού δεν θέλουν να νιώθουν άσχημα. Αν παρατηρήσετε λοιπόν ότι το μικρό σας «κλέβει» ή παραβαίνει τους κανόνες, μη θεωρήσετε απαραίτητα ότι είναι κακόβουλο ή ανήθικο.
Τι μπορείτε να κάνετε
Οι παρακάτω τρόποι θα βοηθήσουν το παιδί σας να καταλάβει και να διαχειριστεί καλύτερα την έννοια της νίκης ή της επιτυχίας.
Μιλήστε του για τη νίκη και την ήττα
Παίξτε μαζί με το παιδί σας και αφήστε το να κερδίσει. Δείξτε του ότι δεν σας πειράζει που σας νίκησε. Εξηγήστε του ότι η νίκη έχει αξία όταν υπάρχει και η ήττα. Στη συνέχεια, ξαναπαίξτε μαζί του και κερδίστε το. Δώστε του να καταλάβει ότι άλλοτε θα κερδίζει και άλλοτε θα χάνει. Πείτε του επίσης ότι δεν θα αισθάνεται την ίδια αίσθηση χαράς όταν ξέρει εξαρχής ότι θα κερδίζει σε κάθε γύρο.
Με αυτόν τον τρόπο, το βοηθάτε να συνειδητοποιήσει τη λειτουργία των κανόνων. Το παιδί κάνοντας ζαβολιές στο παιχνίδι προσπαθεί να αποφύγει τα αρνητικά συναισθήματα της ήττας ή της αποτυχίας, ωστόσο θα ήταν καλό να το ενημερώσετε ότι υπάρχει περίπτωση να αισθανθεί άσχημα ακόμα και αν επιτύχει τον σκοπό του, αφού έχει κάνει ζαβολιά. Ρωτήστε το λοιπόν, αφού κερδίσει «κλέβοντας», αν αισθάνεται τόσο καλά όσο με την πραγματική επιτυχία ή νίκη και βοηθήστε το να καταλάβει τι είναι τα ενοχικά συναισθήματα όπως και τι ακριβώς σημαίνουν.
Αφήστε το να υποστεί τις συνέπειες
Αν, παρ’ όλα αυτά, το παιδί σας συνεχίζει να εξαπατά κατά τη διάρκεια ενός παιχνιδιού, αρνηθείτε να παίξετε μαζί του. Αν δεν υπάρξουν συνέπειες, τότε θα δυσκολευτεί να καταλάβει ότι η απάτη είναι λανθασμένη συμπεριφορά.
Μην εστιάζετε στο αποτέλεσμα
Ζούμε σε έναν κόσμο όπου η κουλτούρα του ανταγωνισμού κυριαρχεί, επομένως είναι λογικό που ένα παιδί μπορεί να θέλει να έρχεται σε όλα πρώτο. Ωστόσο, είναι σημαντικό να το επιβραβεύετε για την προσπάθειά του ανεξαρτήτως αποτελέσματος, καθώς μόνο έτσι θα αντιληφθεί τι είναι αυτό που πραγματικά έχει σημασία.
Επαινέστε την προσπάθεια και όχι το αποτέλεσμα
Αντί να υπόσχεστε ένα δώρο ή μια ανταμοιβή για το αποτέλεσμα ενός διαγωνίσματος ή για την υψηλή του βαθμολογία, προσπαθήστε να του δώσετε να καταλάβει ότι σημασία έχει τι έμαθε, πόσο προσπάθησε και τι αποκόμισε από την προσπάθεια αυτή.
Μην καταφεύγετε σε χαρακτηρισμούς
Οι κακοί χαρακτηρισμοί μπορεί να οδηγήσουν σε αντίθετα αποτελέσματα. Μιλήστε του ήρεμα. Προσπαθήστε να το βοηθήσετε να καταλάβει τι κάνει και γιατί το κάνει. Αφήστε το να εκφράσει τα συναισθήματά του.
Πότε να ανησυχήσετε;
Οταν διαπιστώσετε ότι οι ζαβολιές στο παιχνίδι ή οι αντιγραφές στα μαθήματα επαναλαμβάνονται συνεχώς και για μεγάλο χρονικό διάστημα. Τότε θα πρέπει ως γονιός να αναρωτηθείτε: «Τι σημαίνει η συμπεριφορά αυτή για το παιδί;».
Επίσης, θα πρέπει να εξετάσετε μήπως είστε εσείς οι ίδιοι που εντείνετε το πρόβλημα, για δικούς σας ψυχολογικούς ή κοινωνικούς λόγους. Αναρωτηθείτε γιατί το παιδί σας έχει ανάγκη να τρέφει συνέχεια τον εγωισμό του ή γιατί δεν μπορεί να υποστεί μια ήττα. Μήπως το δικό σας περιβάλλον, στο οποίο μεγαλώνει το παιδί, έχει συμβάλει στην ανάπτυξη τέτοιας συμπεριφοράς;
Αν οι ίδιοι οι γονείς έχουμε εμμονή με την έννοια της πρωτιάς, τότε το παιδί βρίσκεται εγκλωβισμένο στις απαιτήσεις και τις αξίες μας. Αν, λοιπόν, το παιδί συνεχίζει να κάνει ζαβολιές, τότε πρέπει να επέμβετε. Οχι μόνο διότι η «κλεψιά» και η «απατεωνιά» μπορεί να γίνουν συνήθεια και να προκαλέσουν τελικά σοβαρά προβλήματα στο παιδί, τόσο στην απόδοσή του στο σχολείο όσο και στην ένταξή του σε κοινωνικές ομάδες, αλλά και γιατί αυτή η συμπεριφορά στο τέλος θα το βλάψει.
Εξοικειώστε το παιδί με την έννοια της αποτυχίας
Κάντε το να συνειδητοποιήσει ότι η ζωή δεν είναι μόνο επιτυχίες. Πρέπει να συνειδητοποιήσει ότι ακόμα και η ήττα μάς δίνει τη δυνατότητα να καλλιεργήσουμε τον εαυτό μας, να κάνουμε μία ακόμη προσπάθεια για να γίνουμε καλύτεροι. Ομως, αν εσείς οι ίδιοι έχετε τη μανία της πρωτιάς, τότε το παιδί δύσκολα θα ξεφύγει από τέτοιες καταστάσεις.
.imommy.gr
